தேவகாந்தனின் 'இலங்கைத் தமிழ் நாவல் இலக்கியம்' - ஒரு வரலாற்றுத் திறனாய்வுநிலை நோக்கு குறித்த ஓர் அறிமுகம் - கலாநிதி மைதிலி தயாநிதி -
சில்லையூர் செல்வராசனின் ஈழத்துத் தமிழ் நாவல் வளர்ச்சி (1967), க. கைலாசபதியின் தமிழ்நாவல் இலக்கியம் (1968), நா. சுப்பிரமணியனின் ஈழத்துத் தமிழ் நாவல் இலக்கியம் (1978) போன்ற தமிழ்நாவல் வரலாற்று நூல்வரிசையிலே 1895 முதல் 2020 வரையிலான காலத்தில் எழுந்த நாவல்களை அவை எழுந்த காலப் பின்னணியில் வைத்து நோக்குவதும், கூரிய விமர்சனப் பார்வையை முன்வைப்பதுமான தேவகாந்தனின் இலங்கைத் தமிழ் நாவல்இலக்கியம் - ஒரு வரலாற்றுத் திறனாய்வுநிலை நோக்கு என்ற நூல் (காலச்சுவடு பதிப்பகம், 2021) தனக்கென ஓரிடத்தைப் பிடித்துள்ளது.
இந்நூலின் முகப்பை அசன்பேயுடைய கதை (1885) மோகனாங்கி (1895)) எனும் தமிழ் நாவல்களின் பழைய மங்கித் தேய்ந்து போன அட்டைகள் அலங்கரிக்கின்றன. இலங்கையில் நாவல் எனும் இலக்கிய வகை தோன்றிய குறிப்பிட்டதொரு வரலாற்றுக்காலகட்டத்தை இவ் அட்டை பிரதிபலிக்கும் அதேசமயம் கால மாற்றத்தையும், தமிழ் நாவல் வரலாற்றின் தொடர்ச்சியையும் குறிப்பால் உணர்த்துகிறது. அத்துடன், இந்நூல்களின் அட்டைகளை நூலின் முன்னட்டையில் பதித்தமைக்கு வேறு முக்கிய காரணங்களும் உள. சுந்தரராஜனும், சிவபாதசுந்தரமும் எழுதிய தமிழ் நாவல் நூற்றாண்டு வரலாறும் வளர்ச்சியும் என்ற நூல் சித்திலெப்பை மரைக்காயரின் அசன்பேயுடைய கதை இலங்கையைக் களனாகக் கொண்டிராத காரணத்தால் இலங்கைத் தமிழ் நாவல் அல்ல என்று கூறுகிறது. ஆனால், களத்தை அடிப்படையாகக் கொண்டு கூறப்படும் இக்கருத்தை தேவகாந்தன் , சல்மான் ருஷ்டியின் மிட்நைட் சில்ட்ரன் (1981), சியாம் செல்வதுரையின் ஃபணிபோய் (1994) போன்ற நாவல்கள் முறையே இந்தியா, இலங்கை எனும் நாடுகளைக் களங்களாகக் கொண்டிருப்பினும், பிரிட்டிஷ், கனேடிய நாவல்களாகவே கொள்ளப்படுமாற்றைச் சுட்டிக்காட்டி, அசன்பேயுடைய கதை இலங்கைத் தமிழ்நாவலே என நிலைநாட்டுகின்றார்.
மோகனாங்கியும் பல்கலைக்கழகம் சார்ந்த புலமையாளரின் கவனத்தை ஆரம்பத்தில் பெறாதிருந்து, பின்னர், உயர்கல்வி நிறுவனங்களுக்கு வெளியே இருந்து எடுக்கப்பட்ட முயற்சிகளின் விளைவாகவே தமிழிலே எழுந்த முதல் வரலாற்று நாவல் என்ற தகுதிப்பாட்டை எய்தியது. அது குறித்த வரலாற்றையும் தேவகாந்தன் பதிவிட்டுள்ளார். நூலாசிரியர் தன் கவனத்தைக் குவித்து மிகுந்த அக்கறையுடன் எழுதிய பகுதிகள் இவையாதலால், இவ்விருநாவல்களுக்கும் இந்நூலில் விசேட இடம் உண்டு. அம்முக்கியத்துவத்தினை உணர்த்தும் வகையில் இந்நூல்கள் முன்னட்டையில் காட்சிப்படுத்தப்பட்டுள்ளன எனலாம்.